Hugleiðing um orðið "ráðherra"

Svona rétt fyrir kosningar er gott að hugleiða um hvað þessar kosningar snúast.  Fyrir flesta stjórnmálamenn er aðeins eitt markmið og það er hinn himneski ráðherrastóll.  Enginn stóll kemst í hálfkvist við ráðherrastól og margt er lagt á sig til að fá að setjast í þau herlegheit.

En bíðum aðeins við.  Hvers vegna nota Íslendingar orðið "ráðherra" yfir æðstu yfirmenn framkvæmdavaldsins?  Ráðherra, er á herra sem ræður.  Þetta orð er hvorki lýðræðislegt eða jafnræðislegt.  Gamalt orð frá einveldistíma þegar konungur skipaði sína herra sem réðu í hans valdi.  Hvers vegna í ósköpunum eru við að nota þetta úrelta orð á 21. öld.

Erlendar þjóðir nota flestar orðið "Minister", sem kemur úr latínu minister sem þýðir þjónn.  Þarf að hafa fleiri orð um það.

Íslendingar þurfa að koma sér saman um nýtt orð yfir æðstu yfirmenn framkvæmdavaldsins.  Orðið ráðherra er útrunnið.

Ekkert samkomulag um ESB

Athugasemdir

[Carlos Ferrer (IP-tala skráð) 24.4.2009 kl. 21:42]

Dr. Einar Sigurbjörnsson benti einmitt á þetta í fyrirlestrum sínum í guðfræðideild Háskóla Íslands fyrir 25 árum síðan. Í því sambandi bætti hann einnig við að orðið embætti er dregið af ambátt og að á meðan prestar eru minister í útlöndum eru þeir herrar (séra - sir) á Íslandi.

Margt skrýtið í kýrhausnum.

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 25.4.2009 kl. 11:23]

Góður punktur Andri.

Þeir myndu sjálfsagt færri tapa sér í stórmennskuæðinu sem rennur á margt þetta fólk þegar það sest í þessa stóla og fær bíl og einkabílstjóra væri embættisheitið tengt því að vera þjónn frekar en herra.

Ráðsmaður og ráðskona eru gömul heiti á vinnuhjúum til sveita. Þetta eru starfsheiti sem ekki eru notuð í dag. Þessi starfsheiti gætu vel hentað sem heiti á þessum störfum og vísa til þess að þessi störf eru unnin fyrir fólkið í landinu og þeir sem þeim gegna eru ekki "Herrar" yfir fólkinu.

[Carlos Ferrer (IP-tala skráð) 25.4.2009 kl. 11:30]

Ég held að meira þurfi til en að nefna hlutina nýjum nöfunum, þ.e. ráðherra og ráðuneytisstjóri. Bretar hafa minister (þjónn) og þeir eiga það til að hegða sér eins og okkar ástkæru, eins og dæmin (og þættirnir "Yes minister") sanna.

[Andri Geir Arinbjarnarson, 25.4.2009 kl. 13:00]

Carlos,

Auðvita þarf meira til.  Hins vegar skipta orð máli og segja ákveðna hluti um viðhorf og kúltúr þjóðarinnar.  Það að við skulum ekki hafa samið okkar eigin stjórnarskrá og finnst allt í lagi að vera með þessi úreltu hugtök sýnir ákveðið skeytingarleysi og ónákvæmni í þjóðarsálinni sem ef til vill á svolítinn þátt í því ástandi sem við erum nú í. 

[Carlos Ferrer (IP-tala skráð) 26.4.2009 kl. 09:32]

 "ákveðið skeytingarleysi og ónákvæmni í þjóðarsálinni"

er fallega sagt um vanda, sem er ævaforn, eins og þessi greining á borðsálmi Jónasar sýnir.