Landsvirkjun teflir á tæpasta vað með fjármögnun

Í miðum maí á þessu ári skrifaði ég blogg um fjárhagsstöðu Landsvirkjunar og bar hana saman við sænska raforkufyrirtækið Vattenfall og komst að eftirfarandi niðurstöðu:

 ----

Margt hefur verið skrifað um Landsvirkjun og framtíð þess fyrirtækis og sýnist sitt hverjum.  Því miður virðast margir ekki sjá skóginn fyrir trjánum og enda of í flóknum útreikningum sem missa marks.  Hins vegar er staðan alvarleg og gott er að setja hana í erlent samhengi.

Það sem útlendingar hafa áhyggjur af er lausafjárstaða Landsvirkjunar og skuldastaða íslenska ríkisins.  Getur Landsvirkjun staðið undir vaxtakostnaði, endurfjármagnað sig og sett fram meiri tryggingar ef þess er óskað?  Þetta er það sem erlendir greiningaraðilar spyrja sig?

Til að gefa lesendum örlitla innsýn í vandann er gott að hafa viðmiðun.  Notum Vattenfall, einn stærsta raforkuframleiðanda á Norðurlöndunum, sem rekur margar virkjanir í Svíþjóð og víðar.

Lítum á hugtak sem er kallað "interest coverage =  EBITADA/interest expense" og er hlutfall á milli rekstrartekna án fyrninga og vaxtakostnaðar.  Því hærri sem þessi tala er því öruggari geta fjárfestar verið að þeir fái borgað af lánum sínum.  Þegar þessi tala nálgast 1 fara þessar rekstrartekjur allar í vexti.  Lánastofnanir vilja að þessi tala sé há og oft er sett í lánasamninga að ef þetta hlutfall fellur niður fyrir umsamda viðmiðun þurfi lántakandi að setja fram meiri tryggingar.

Það þykir gott ef þessi tala er stærri en 3.5 og er það lágmarksviðmiðun t.d. hjá Vattenfall. Ef við kíkjum á nýjustu árskýrslur (2008) hjá Landsvirkjun og Vattenfall kemur í ljós að þetta hlutfall er:

• Landsvirkjun  1.4
• Vattenfall     4.7

Þessar tölur segja mikið um getu Landsvirkjunar til að standa undir lánagreiðslum, samanborið við sambærileg fyrirtæki á hinum Norðurlöndunum.  Það má ekki mikið fara úrskeiðis hjá Landsvirkjun bæði hvað varðar tekjur eða vaxtakjör til að illa fari. 

Tekist á um Landsvirkjun

Athugasemdir

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 20.10.2009 kl. 17:06]

Eru engir af stjórnmálamönnum okkar læsir á fjármál nema Þór Saari?  Samkvæmt Gunnari Tómassyni þá eru allir hagfræðingar í þjónustu ríkisins í afneitun og Stóriðjusinnar með Samfylkingu í fararbroddi vill meiri skuldsetningu Landsvirkjunar og Orkuveitunnar!  Hvernig útskýrir þú þetta?

[Gunnar Th. Gunnarsson, 20.10.2009 kl. 17:35]

Þú berð saman tvö fyrirtæki.

Hvað hefur Vattenfall verið að fjárfesta mikið undanfarin 20 ár? Berðu það saman við Landsvirkjun.

Ég er ekki viss um að þessi fyrirtæki verði samanburðarhæf fyrr en eftir töluverðan tíma. Ég held meira að segja að það sé ekki hægt að bera neitt orkufyrirtæki saman við LV, nema ef þú finnur fyrirtæki sem hefur margfaldað eignir sínar á sambærilegum tíma.

[Rauða Ljónið, 20.10.2009 kl. 17:52]

Hér er verið að bara saman epli og alleslínur annarsvegar 100 ára fyrirtæki sem ekki hefur reyst vatnsorkuver í Svíþjóð í nokkra áratugi og 40 ára fyrirtæki sem er á heimamarkaði og hefur gert kraftaverk í orkumálu á Íslandi.

[Björn Kristinsson (IP-tala skráð) 20.10.2009 kl. 18:27]

Óháð samlíkingu við ávexti er ekki samt kjarninn sá að rekstrargrunnur Landsvirkjunnar er það veikur að staða fyrirtækisins er mjög varasöm þessa stundina. Hvers vegna ?

1) Skuldir nánast aðeins í erlendri mynt

2) Eitt markaðssvæði - Ísland og langt frá meginlandinu

3) Þunnur viðskiptagrunnur - álver að megninu til sem borga í USD og síðan almenningur og garðyrkjubændur sem borga í IKR. Mikil gengisáhætta hér.

Ef einhver orkufyrirtæki eiga möguleika í útrás þá er það varmaorkufyrirtækin. Þar höfum við eitthvað að bjóða. Er viðskiptamódel Landsvirkjunar virkilega svo einstakt og menn vilja ekki leggja kalt rekstrarlegt mat og möguleika þess miðað við önnur fyrirtæki án þess að fara í skotgrafir.

Ekki að segja að Landsvirkjun muni ekki eiga sér blómlega framtíð en til þess að svo megi verða er nauðsynlegt að breikka til muna og styrkja rekstrargunn fyrirtækisins. Núverandi forstjóra er treystandi til þess.

[Andri Geir Arinbjarnarson, 20.10.2009 kl. 20:33]

Takk fyrir athugasemdir.  Auðvita er LV og Vattenfall mismunandi fyrirtæki.  Hins vegar var þetta sett upp til að sýna slæma fjárhagsstöðu LV.  Fjárfestar erlendis hafa val.  Þegar kemur að því að lána í orkugeirann í Norður Evrópu eru fundnar viðmiðanir alveg sama hversu óréttlátt Íslendingum finnst það.

Alveg sama hversu sérstakt fyrirtæki LV það breytir ekki þeirri staðreynd að "interest coverage" er aðeins 1.7.  Auðvita getum við hamrað á því hversu alveg einstök við erum og hversu vel LV hefur tekist til og allt sem hér hefur verið dregið fram.  Málið er treysta erlendir fjárfesta okkur til að lána LV í þessari stöðu aðeins út á nafnið Ísland.

Ég held að það verði erfitt.  Með stuðulinn 1.7, og lánstraust í ruslaflokki ef ekki nyti ríkisstuðnings þá held ég að þetta verði ansi erfiður róður.

[Kommentarinn, 20.10.2009 kl. 23:37]

"Hér er verið að bara saman epli og alleslínur annarsvegar 100 ára fyrirtæki sem ekki hefur reyst vatnsorkuver í Svíþjóð í nokkra áratugi og 40 ára fyrirtæki sem er á heimamarkaði og hefur gert kraftaverk í orkumálu á Íslandi."

Hverskonar kraftaverk er það? Hljómar grunsamlega líkt fjármálakraftaverkum síðustu ára hjá bönkunum...

[Gunnar Th. Gunnarsson, 21.10.2009 kl. 03:43]

Þú snýrð þessu á haus, Andri Geir.

Lánshæfismat LV er ekki í ruslflokki vegna erfiðrar stöðu fyrirtækisins og ekki vegna þess að langtímahorfur vegna fjárfestinganna séu slæmar. Þetta er svona vegna erfiðrar stöðu bakhjarls LV.... erfiðrar stöðu íslenska þjóðarbúsins og ríkissjóðs sem ábyrgðaraðila.

Þegar kreppunni lýkur og þjóðin hefur rétt úr kútnum, þá hækkar lánshæfismatið. Í dag liggja peningar einfaldlega ekki á lausu og það á ekki bara við á Íslandi. Erlend stórfyrirtæki sem þurfa að stóla á bankalán til endurfjármögnunar eru í miklum vandræðum í dag, víða um heim.

[Andri Geir Arinbjarnarson, 21.10.2009 kl. 06:50]

Það er athyglisvert að enginn kommenterar hér á aðalatriðið í þessu bloggi sem er "interest coverage" stuðull upp á 1.7 sem sýnir getur LV til að greiða vexti af núverandi skuldum og taka á sig ný lán. 

Þetta hugtak er lykilhugtak hjá fyrirtækjum sem standa í fjárfestingum með líftíma yfir 50 ár eins og virkjanir og taka lán til mjög langs tíma.

Að "interest coverage" hafi ekkert með lánshæfni LV að gera er íslenskur heimatilbúningur.  Allir erlendir fjármálamenn sem ég tala við hamra á þessu en enginn á Íslandi vill tala um þetta?  

Hvernig ætli standi á þessu?