Afskriftir munu verða næstu kynslóð dýrar

Það er ekki hægt að afskrifa lán án þess að það kosti sitt.  Það er nokkuð ljós að ríkið, fyrirtækin og stór hluti heimilanna er tæknilega gjaldþrota og mun aldrei geta borgað þessi lán.  Sérstaklega á þetta við um erlend lán þar sem engar líkur eru á að krónan muni styrkjast, að ráði frá því sem nú er, í náinni framtíð.  

Fyrir um 2 árum síðan dugði 3ja herbergja íbúð sem veð á móti 200,000 evru láni. Í dag telst gott að fá 75,000 evrur sem veð fyrir sömu íbúð.  Það er alveg ljóst að eignir þeirra sem skulda í erlendum lánum duga engan veginn upp í skuldirnar og mun betra er að gera þetta upp nú en seinna vegna þess hversu útbreitt þetta er í samfélaginu og mikill dragbítur á alla endurreisn.

Það eru því góð hagfræðirök fyrir því að afskrifa lán en siðferðisrökin eru vafasamari.  Þeir sem höguðu sér sem verst á skuldafylliríinu fá mest af sínum barreikningi borgaðan.  Þeir sem drukku bara vatn og kók, fá ekkert nema hærri skatta og niðurskurð.  Hvernig sætta á þessa þjóðfélagshópa verður höfuðverkurinn.

Hinn kostnaðurinn verður lánakostnaður í framtíðinni.  Hver mun treysta sér að lána til Íslendinga og á hvað kjörum?  Lönd sem hafa brennt sig á of miklum húsnæðislánum setja stífar reglur fyrir næstu kynslóð.  Búast má við að enginn fái lán til íbúðarkaupa nema að geta reitt fram a.m.k 10-20% af kaupverði í peningum og að hámarkslán lánastofnanna verði 60%.  Yfirtaka á lánum við fasteignakaup verður takmörkuð til muna.  Heildarskuldsetning einstaklinga mun ekki fá að fara yfir sem nemur um 2.5 sinnu árstekjum.  Svona reglur eru í öllum okkar helstu nágrannalöndum og svona reglur munu koma hingað hvort sem fólki líkar betur eða verr.  

Afleiðingin verður að það mun taka langan tíma fyrir næstu kynslóð að eignast sitt húsnæði.  Leiguhúsnæði mun skipa mun stærri sess í framtíðinni hjá yngra fólki. 

Við endum uppi með þjóðfélag þar sem einsbýlishúsið hjá ömmu og afa var borgað af verðbólgunni,  raðhúsið hjá mömmu og pabba fékkst á láni, en krakkarnir enda í leiguíbúð!

Ráðherra vill afskrifa skuldir

Athugasemdir

[Marinó G. Njálsson, 22.8.2009 kl. 11:43]

Andri, hvort verður kostnaðurinn meiri af afskriftum til núverandi eigenda eða vegna lækkunar á verði eigna þegar þær verða seldar næsta eiganda?  Annað í þessu:  Lánasöfnin eru færð verulega niðurfærð frá gömlu bönkunum til þeirra nýju.  Ef lán er virt á 50% við flutning hvernig getur 50% niðurfærsla til núverandi skuldara þá verið kostnaður komandi kynslóða.

Varðandi lán til komandi kynslóða, þá verða þau í þeirri mynt sem þá verður hér á landi.  Krónan verður ekki mynt komandi kynslóða.

Auk þess er ávinningurinn af leiðréttingu skulda, því þeta er leiðrétting og ekkert annað, er mun meiri en nokkru sinni kostnaðurinn.

[Andri Geir Arinbjarnarson, 22.8.2009 kl. 13:27]

Marinó,

Það er fleira kostnaður en peningar.  Við eru þar sem við erum og verðum að gera okkar besta úr erfiðri stöðu.  Auðvita verður að fella niður skuldir það er gert þegar aðilar eru gjaldþrota eins og margir eru nú á Íslandi.  En það er ekki sama hvernig þetta er gert.

Að tala um að þetta sé leiðrétting er að gera lítið úr tapi erlendar aðila.  Hver heldur þú að láni okkur hér peninga ef við teljum það okkar rétt að heimta "leiðréttingu" þegar við gerum mistök og segja við lánastofnanir:  "þið hefðuð átt að gera ykkur grein fyrr áhættunni að lána til Íslendinga"

Það skiptir máli hvernig staðið er að þessari lánaniðurfellingu.  Það verður að fara yfir hverja lántöku fyrir sig og ákveða hvað er best í hverri stöðu.  Breyta verður öllum húsnæðislánum yfir í íslenskar krónur á ákveðnu gengi og síðan reikna út verðbætur og vexti eins og lántakandi hafi fengið lánið í krónum.  Þannig sitja allir við sama borð þegar farið er að ákveða hverjir fá niðurfellingu.  

Vandamálið við húsnæðislán eru að þau erum með veði í eigninni.  Ef fólk fær gefið eftir lánin en heldur sínum eignarhluta er komið fordæmi sem gengur þvert á eignarréttarkafla stjórnarskrárinnar.  Eftir slíka aðför verður erfitt að fá sjálfstæðar lánastofnanir til að lána til húsnæðiskaupa hér á landi og skiptir þá ekki máli hver gjaldmiðillinn er. Eina ráðið er að taka verðtryggingu og vexti úr sambandi á ákveðnum tímapunkti og gefa eftir þessa þætti, þetta hefði átt að gerast strax í október.  Nánast útilokað er að gefa eftir af höfuðstól án þess að ganga að veðum.

Það er alveg rétt hjá þér að eina von næstu kynslóðar til að fá aðgang að húsnæðislánum er að ganga í ESB og taka upp evru.  Það þýðir þó ekki endilega að Íslendingar fái lán á sömu kjörum og bestu kúnnar í Þýskalandi.

[Björn Kristinsson (IP-tala skráð) 22.8.2009 kl. 14:51]

"...Það þýðir þó ekki endilega að Íslendingar fái lán á sömu kjörum og bestu kúnnar í Þýskalandi." (Andri, 13:27)

Þetta er alveg rétt hjá þér Andri ásamt því að við megum vænta þess að verðlag verði hér töluvert hærra en er í mið-Evrópu. Ef þar við bætist að EUR krossinn verður um 150 eins og þú tilgreindir í fyrri pósti má reikna með að ungt fólk leggi kalt mat hvar afkomumöguleikar þeirra séu mestir. Ekki víst að Ísland verði þar fyrir valinu á sama hátt og ungt fólk í litlum sjávarbyggðum byggir framtíðarákvörðun sína á vali um þéttbýli vs. dreifbýli.